Ai có thể thay thế Joe Biden trong cuộc đua vào Nhà Trắng?

Tổng thống Mỹ Joe Biden (phải) và Phó Tổng thống Kamala Harris (Ảnh: Getty).

Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 21/7 cho biết ông sẽ rút khỏi cuộc đua bầu cử tổng thống năm 2024. Ông Biden cũng ủng hộ Phó Tổng thống Kamala Harris thay thế ông làm ứng cử viên tổng thống đảng Dân chủ.

Reuters đã trao đổi với Elaine Kamarck, thành viên cấp cao tại viện nghiên cứu Brookings Institution, thành viên Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ, đồng thời là tác giả cuốn sách "Primary Politics" về quy trình đề cử tổng thống, về những gì có thể xảy ra tiếp theo sau khi ông Biden tuyên bố dừng tranh cử.

Các ứng cử viên khác có cơ hội không?

Tổng thống Biden đã dành vài tháng qua để thu hút gần 4.000 đại biểu đảng Dân chủ bằng cách giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử sơ bộ ở các bang và vùng lãnh thổ của Mỹ.

Những đại biểu đó thường sẽ bỏ phiếu để ông trở thành ứng cử viên tổng thống chính thức của đảng tại Đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ, dự kiến diễn ra từ ngày 19/8 đến ngày 22/8.

Tuy nhiên, các quy tắc không ràng buộc hoặc bắt buộc họ phải làm như vậy. Các đại biểu có thể bỏ phiếu theo "lương tâm" của mình, nghĩa là họ có thể bỏ phiếu cho người khác ngoài ông Biden.

Việc Tổng thống Biden quyết định dừng tranh cử đồng nghĩa với việc ông đã "mở đường" cho các đại biểu từng ủng hộ ông để lựa chọn một ứng cử viên khác. Điều này có thể dẫn đến sự cạnh tranh giữa các ứng cử viên để nhận được đề cử của đảng Dân chủ ra tranh cử tổng thống Mỹ năm nay.

Ai có thể thay thế ông Biden?

Sau khi ông Biden rút lui, một số ứng cử viên có thể tham gia vào cuộc đua giành vé đề cử của đảng Dân chủ ra tranh cử tổng thống.

Phó Tổng thống Kamala Harris hiện đứng đầu danh sách ứng viên tiềm năng, nhưng bà cũng gặp phải những vấn đề riêng sau khởi đầu khó khăn và nhận được tỷ lệ ủng hộ thấp.

Hiến pháp Mỹ quy định phó tổng thống sẽ trở thành tổng thống nếu tổng thống qua đời hoặc mất năng lực đảm nhiệm công việc, nhưng quy định này không ảnh hưởng đến quy trình liên đảng trong việc lựa chọn người được đề cử ra tranh cử tổng thống.

Thống đốc bang California Gavin Newsom, Thống đốc bang Michigan Gretchen Whitmer, Thống đốc bang Kentucky Andy Beshear, Bộ trưởng Giao thông vận tải Pete Buttigieg và Thống đốc bang Illinois JB Pritzker đều là những ứng viên tiềm năng có thể thay thế vị trí của ông Biden. Cho đến nay, họ vẫn là những người ủng hộ ông Biden và nỗ lực giúp ông tái đắc cử.

(Từ trái sang phải) Phó Tổng thống Kamala Harris, Thống đốc Michigan Gretchen Whitmer, Thống đốc California Gavin Newsom và Bộ trưởng Giao thông vận tải Pete Buttigieg (Ảnh: Getty).

Đảng Dân chủ chọn người nhận đề cử thế nào?

Theo Ballotpedia, Đại hội toàn quốc đảng Dân chủ năm 2024 dự kiến sẽ có sự hiện diện của khoảng 4.672 đại biểu, trong đó có 3.933 đại biểu cam kết và 739 "siêu đại biểu". 

Các đại biểu cam kết đã cam kết "trung thành" và sẽ bỏ phiếu cho ông Biden tại Đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ nếu ông vẫn tiếp tục tranh cử. Tuy nhiên, khi ông Biden tuyên bố rút lui, ông đã "trả tự do" cho các đại biểu khỏi cam kết này và họ có quyền bỏ phiếu cho các ứng cử viên khác.

Trong khi đó, nhóm siêu đại biểu gồm lãnh đạo cấp cao của đảng và các quan chức được bầu, những người được tự động trở thành đại biểu dự đại hội của đảng dựa trên chức vụ của họ. Theo quy định thông thường của đảng, họ không thể bỏ phiếu ở vòng đầu tiên nếu đảng thay đổi đề cử, nhưng họ được tự do bỏ phiếu ở những vòng tiếp theo.

Để đảm bảo nhận được đề cử, một ứng cử viên cần phải đạt được đa số phiếu, tức là có nhiều phiếu bầu hơn tất cả những ứng cử viên khác cộng lại. Nếu không ai đạt được điều kiện này, một quá trình "hiệp thương" sẽ diễn ra, trong đó các đại biểu được tự do bầu cho bất kỳ ứng cử viên nào và thương lượng với lãnh đạo đảng.

Các quy tắc sẽ được thiết lập và sẽ tiến hành biểu quyết gọi tên để chọn ra người nhận được đề cử. Có thể sẽ mất vài vòng bầu chọn để tìm ra ứng cử viên giành được đa số ủng hộ và trở thành người được đề cử.

Điều gì xảy ra với tiền gây quỹ tranh cử của ông Biden?

Chiến dịch Biden-Harris đã vận động được 91 triệu USD vào cuối tháng 5, nhưng các chuyên gia về luật tài chính tranh cử không đưa ra quan điểm đồng nhất về việc số tiền này có thể được chuyển giao như thế nào.

Vì bà Harris cũng có tên trong hồ sơ tranh cử nên nhiều chuyên gia tin rằng số tiền có thể được chuyển cho bà nếu bà nhận được đề cử của đảng.

Tuy nhiên, vẫn có một số tranh luận về việc liệu ông Biden có cần phải được đề cử chính thức trước với tư cách là ứng cử viên của đảng hay không, trước khi việc chuyển giao được thực hiện.