Phó Thủ tướng đề xuất xây dựng đường sắt tốc độ cao không nên trì hoãn

Chỉ đạo này được Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đưa ra khi chủ trì phiên họp thứ 3 của Ban Chỉ đạo Xây dựng, thực hiện đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam và các dự án đường sắt quan trọng quốc gia, ngày 26/12.

Phó Thủ tướng nêu rõ mục tiêu của dự án không chỉ xây dựng được một tuyến đường sắt tốc độ cao, mà còn phát triển ngành công nghiệp đường sắt tốc độ cao, đủ năng lực thi công, quản lý, vận hành, khai thác… Vì vậy, kế hoạch thực hiện dự án phải rõ việc, rõ người, rõ bước đi khoa học, bài bản, đồng bộ, toàn diện, không "vừa làm, vừa chờ".

Toàn cảnh cuộc họp Ban Chỉ đạo Xây dựng, thực hiện đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam (Ảnh: Minh Khôi).

Theo báo cáo của Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Danh Huy, sau khi Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, Bộ GTVT đã xây dựng kế hoạch tổng thể triển khai dự án, bao gồm: Lựa chọn tư vấn; lập, thẩm định, phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi; đấu thầu các gói thầu thi công xây dựng… Dự kiến, dự án khởi công vào tháng 12/2027.

Bộ GTVT đang xây dựng, lấy ý kiến về dự thảo nghị quyết của Chính phủ xác định, quy định cụ thể các mốc tiến độ chính của dự án; thẩm quyền, trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương; xây dựng một số chính sách đặc thù, đặc biệt đối với dự án.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn đề nghị Bộ GTVT phối hợp tối đa để tính toán, xác định nhu cầu nguồn nhân lực theo định hướng lựa chọn công nghệ, "càng chi tiết, càng tốt". Tiếp đó, Bộ GD&ĐT sẽ có kế hoạch triển khai, phân bổ cụ thể đến từng trường đại học, phương án hợp tác đào tạo quốc tế.

Trong khi đó, Bộ TT&TT đề nghị bổ sung nhiệm vụ xây dựng hệ thống thông tin phục vụ riêng cho đường sắt tốc độ cao.

Về việc lựa chọn tư vấn thiết kế, giám sát, thẩm định, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị lưu ý đây là nội dung rất quan trọng, phải chọn những tổ chức có kinh nghiệm, năng lực, chuyên môn hàng đầu thế giới.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh mục tiêu cao hơn là Việt Nam phải làm chủ quá trình phát triển tuyến đường sắt, từng bước nắm bắt, làm chủ ngành công nghiệp đường sắt, các phân ngành liên quan đến thông tin, điều khiển, vận hành quản lý và các hệ sinh thái kinh tế đi cùng.

Quán triệt cần bám sát mục tiêu đề ra trong Nghị quyết của Quốc hội, Phó Thủ tướng đề nghị làm rõ những vấn đề "ai làm, bao giờ làm và chú trọng từng khâu cụ thể". Theo Phó Thủ tướng, cần có tầm nhìn rõ ràng về khuôn khổ pháp lý và cơ chế chính sách, tránh "đẽo cày giữa đường".

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà quán triệt triển khai đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam không vừa làm vừa chờ (Ảnh: Minh Khôi).

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT xem xét kỹ lưỡng việc sửa đổi Luật Đường sắt, trong đó tính đến cơ chế chính sách đặc thù để làm được đường sắt cao tốc.

Đồng thời, cần có những cơ chế, chính sách để lựa chọn "trúng, đúng" tổ chức, đơn vị tư vấn quốc tế uy tín, kinh nghiệm, năng lực hàng đầu thế giới tham gia từ khâu thiết kế tổng thể, đến thẩm định, đánh giá, giám sát, quá trình lập quy hoạch, lựa chọn hướng tuyến, xây dựng nội dung các gói thầu, tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư.

"Quá trình xây dựng, điều chỉnh quy hoạch, lựa chọn hướng tuyến, thiết kế kỹ thuật tổng thể dự án phải dựa trên tiêu chuẩn, quy chuẩn, và năng lực của tổ chức, chuyên gia tư vấn, thẩm định", Phó Thủ tướng nói và lưu ý, việc lựa chọn nhà thầu, các doanh nghiệp Việt Nam cung cấp sản phẩm, dịch vụ cho dự án phải có sự tham gia của tư vấn.

Phó Thủ tướng giao Bộ GTVT đánh giá toàn bộ nhu cầu nhân lực cần đào tạo, đào tạo lại, trình độ… để triển khai dự án, cũng như phát triển ngành công nghiệp đường sắt.

Phó Thủ tướng yêu cầu Tổng công ty Đường sắt Việt Nam có phương án tái cơ cấu, kiện toàn tổ chức bộ máy để tham gia vào quá trình triển khai xây dựng dự án, cũng như tiếp nhận quản lý, khai thác, vận hành sau khi dự án hoàn thành.

Đối với việc bảo đảm an toàn thông tin, dữ liệu vận hành, khai thác, xử lý sự cố… Phó Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu phải học hỏi, tiếp nhận và làm chủ hoàn toàn.