NATO không bảo vệ Mỹ theo ông Trump

Tổng thống Mỹ Donald Trump (Ảnh: Reuters).

Tổng thống Trump ngày 24/1 cho biết ông không chắc Washington nên chi tiêu gì cho NATO, nói rằng Mỹ đang bảo vệ các thành viên NATO, nhưng họ "không bảo vệ chúng ta".

Ông Trump tiếp tục yêu cầu các thành viên khác của liên minh quân sự xuyên Đại Tây Dương tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP, một mức tăng gấp hơn 2 lần so với mục tiêu hiện tại là 2%. Mức 5% cũng là con số mà chưa có quốc gia NATO nào, kể cả Mỹ, đạt được.

"Tôi không chắc chúng ta nên chi bất kỳ khoản nào nhưng chúng ta chắc chắn nên giúp họ. Chúng ta đang bảo vệ họ. Họ không bảo vệ chúng ta. Họ nên nâng mức chi tiêu quân sự từ 2% lên 5%", ông cho biết.

Đây không phải lần đầu ông Trump phàn nàn về việc Mỹ phải chịu gánh nặng bảo vệ an ninh cho NATO trong khi các thành viên khác trong liên minh đóng góp quá ít cho khối. 

Mỹ hiện tài trợ 15,8% ngân sách hoạt động hàng năm của liên minh quân sự 32 thành viên, tương đương với Đức, theo phân tích của NATO cho năm 2024. Ngân sách để NATO hoạt động tổng cộng khoảng 3,5 tỷ USD.

Các đóng góp gián tiếp của Mỹ cho NATO - bao gồm lực lượng quân sự - không nằm trong ngân sách thường niên của tổ chức. Tuy nhiên, ngân sách quốc phòng tổng thể của Mỹ vượt xa các thành viên khác, đạt 816,7 tỷ USD vào năm 2023, chiếm hơn một nửa tổng chi tiêu của toàn liên minh.

Tân Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio hôm 22/1 đã trao đổi với Tổng Thư ký NATO Mark Rutte và tái khẳng định cam kết của Mỹ đối với liên minh. Hai bên cũng "thảo luận về tầm quan trọng của các đồng minh quốc phòng mạnh mẽ và chia sẻ gánh nặng thực sự", theo thông báo từ Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 23/1.

Ông Rutte sau đó tuyên bố rằng các thành viên châu Âu của NATO cần tăng cường ngân sách quân sự trong thời gian tới. Ông cũng đề xuất phương án, Mỹ tiếp tục cung cấp vũ khí cho Ukraine và các nước châu Âu sẽ có nghĩa vụ trả tiền.

Các quan chức NATO và các nhà phân tích cho rằng đề xuất của ông Trump về mức chi tiêu quốc phòng 5% GDP là quá lớn và sẽ khó khả thi.

Tuy nhiên, một mục tiêu mới vượt mức 2% hiện tại có khả năng được thông qua tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở The Hague, Hà Lan vào tháng 6 trước lo ngại Nga có thể tấn công một quốc gia NATO sau Ukraine và áp lực từ những tuyên bố của ông Trump.

Nga trước đó nhiều lần khẳng định sẽ không tấn công vào NATO vì họ không có lợi ích gì khi làm như vậy. Tuy nhiên, tại NATO, nhiều quốc gia bày tỏ sự lo ngại về kịch bản cuộc chiến ở Ukraine sẽ lan rộng ra châu Âu và một số nhà lãnh đạo cũng cho rằng các nước thành viên liên minh cần chi tiêu thêm cho quốc phòng.

Nhiều ý kiến dự đoán mục tiêu chi tiêu quân sự mới sẽ được nâng lên khoảng 3% GDP. Nhưng ngay cả mức này cũng sẽ là một thách thức lớn đối với nhiều quốc gia vốn chỉ đáp ứng hoặc chưa đạt được mục tiêu 2% hiện nay, một thập niên sau khi con số này được đặt ra. Hiện có 8 quốc gia NATO chưa đạt mức chi tiêu quốc phòng 2% GDP.