Lực đẩy mới góp phần thay đổi diện mạo hạ tầng và đô thị Việt Nam

Từ những vùng đất ven đô hoang sơ đến khu đất vàng giữa lòng trung tâm thành phố, từ TPHCM đến Hà Nội, các công ty bất động sản tư nhân không chỉ xây dựng những công trình hiện đại mà còn kiến tạo kiến trúc mang tính biểu tượng. Không những định nghĩa lại khái niệm đô thị hiện đại, các doanh nghiệp còn xây dựng phong cách sống hội nhập phù hợp với xu thế phát triển.

Trước khi các tập đoàn bất động sản tư nhân xuất hiện, bất động sản Việt Nam phổ biến với hình thức nhà ống, cùng mô hình phân lô bán nền hoặc các khối cao ốc đơn điệu. Các công ty địa ốc xây mới các khối chung cư nhưng tính thẩm mỹ chưa cao, thiếu các tiện ích dịch vụ đi kèm.

Sự xuất hiện của các nhà phát triển bất động sản tư nhân đã thổi làn gió mới, thay đổi chất lượng và dịch vụ ngành địa ốc, tạo ra những khu đô thị khép kín. Tại đây, cư dân có thể sống, làm việc, học tập, vui chơi trong cùng một không gian tích hợp, như Phú Mỹ Hưng, Ecopark hay The Global City của tập đoàn Masterise…

Không chỉ tạo ra chốn an cư, các doanh nghiệp còn thiết lập những tiêu chuẩn và biểu tượng cho một chuẩn mực sống mới - nơi cây xanh, hồ nước, trường học, bệnh viện, trung tâm thương mại hiện diện trong từng bước chân.

Không dừng lại ở các đô thị quy mô, khối tư nhân còn góp phần nâng tầm diện mạo các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng… bằng những công trình biểu tượng. Các thương hiệu giới thiệu với du khách và bạn bè quốc tế về một Việt Nam phát triển và năng động. Những công trình này không chỉ đánh dấu sự táo bạo về tầm nhìn mà còn khẳng định năng lực thi công, tài chính, khả năng quản trị dự án của các công ty bất động sản tư nhân.

Điểm đặc biệt ở thế hệ nhà phát triển dự án mới là khát vọng vươn chuẩn quốc tế. Hợp tác với các thương hiệu toàn cầu như Marriott, Ritz-Carlton, Foster + Partners… các doanh nghiệp đưa tinh thần “hàng hiệu” vào bất động sản. Nhờ đó, chất lượng xây dựng, thẩm mỹ kiến trúc và dịch vụ hậu mãi được nâng tầm rõ rệt, góp phần nâng tầm hình ảnh đô thị và thịnh vượng của Việt Nam trên bản đồ thế giới.

Trong dòng chảy phát triển của đất nước, khu vực tư nhân, nhất là các doanh nghiệp bất động sản đã phát huy các ưu điểm và sáng tạo, xây nên những tòa nhà, đô thị hiện đại, văn minh mang khát vọng hội nhập.

Điểm nghẽn hạ tầng và nút thắt chờ đột phá

Trong hội nghị của Dragon Capital tổ chức vào giữa tháng 7, TS Lê Anh Tuấn, Giám đốc chiến lược Dragon Capital đánh giá một điểm nghẽn với kinh tế Việt Nam là hạ tầng chưa đồng bộ khiến chi phí logistics ở mức 18%. Trong khu vực, con số này chỉ thấp hơn Indonesia - quốc gia có nhiều hòn đảo và cao hơn đáng kể so với các nền kinh tế trong khu vực như Nhật Bản (8%), Singapore (8%), Hàn Quốc (9-10%), Malaysia (13%), Thái Lan (13,9%), Trung Quốc (14,4%)… Điều này ảnh hưởng đáng kể đến năng lực cạnh tranh quốc gia.

Chuyên gia của Dragon Capital dẫn chứng các dự án lớn như tuyến metro số 1 TPHCM đã mất hàng chục năm xây dựng, nghiệm thu, vận hành thử mới có thể khai thác.

TS Lê Anh Tuấn kỳ vọng sự tham gia của khối kinh tế tư nhân trong lĩnh vực hạ tầng sắp tới sẽ đẩy nhanh tốc độ triển khai các dự án quan trọng, giảm chi phí logistics và góp phần tạo ra các cơ hội bứt phá cho kinh tế Việt Nam.

Các tập đoàn tư nhân có lợi thế về sự linh hoạt, tư duy dịch vụ, sự quyết đoán và khả năng huy động nguồn lực tài chính ngoài ngân sách. Cơ chế hợp tác công - tư (PPP) nếu được vận hành minh bạch sẽ là giải pháp hiệu quả tháo gỡ các điểm nghẽn làm chậm tốc độ phát triển hạ tầng trọng yếu như dự án đường sắt đô thị, sân bay, tàu cao tốc Bắc - Nam… Tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW thổi một làn gió mới tạo ra một lực đẩy nhanh hơn, tốc độ hơn cho các dự án hạ tầng và khu vực kinh tế tư nhân là một trong những lời giải.

Từ Changi, Đào Viên và Incheon… nhìn về hạ tầng Việt Nam

Sân bay quốc tế Changi (Singapore) là một trong những cảng hàng không quốc tế bận rộn nhất trong khu vực Đông Nam Á. Nhiều năm liền, Changi được đánh giá là một trong những sân bay hàng đầu thế giới về chất lượng dịch vụ, trải nghiệm khách hàng và vận hành hiệu quả. Điểm nhấn trong khuôn viên sân bay là Jewel Changi, công trình với nhiều biểu tượng: thác nước trong nhà cao nhất thế giới, khu rừng nhiệt đới nhân tạo, không gian mua sắm - ẩm thực - giải trí đẳng cấp và điểm đến du lịch không nên bỏ qua khi đến đảo quốc sư tử.

Dự án được phát triển bởi liên doanh giữa Changi Airport Group và một tập đoàn bất động sản tư nhân. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa nhà nước và tư nhân trong quy hoạch, đầu tư và vận hành hạ tầng tạo ra một tư duy mới về sân bay không giới hạn chức năng là điểm đón - tiễn mà là trung tâm cung cấp dịch vụ và trải nghiệm. Đây là minh chứng khi khu vực tư nhân tham gia vận hành và khai thác hạ tầng công cộng, có tầm nhìn và tư duy dịch vụ, chất lượng và hiệu quả sẽ được nâng tầm.

Hàn Quốc và Đài Loan (Trung Quốc) đều có những mô hình phát triển hạ tầng sân bay và logistics tương tự, nơi nhà nước giữ vai trò chủ đạo về chiến lược, doanh nghiệp tư nhân tham gia sâu vào thiết kế, xây dựng, vận hành và khai thác dịch vụ.  

Chẳng hạn, sân bay Incheon (Hàn Quốc) - từng là sân bay có doanh thu bán lẻ cao nhất thế giới, vượt cả Changi - được vận hành bởi Incheon International Airport Corporation (IIAC), công ty thuộc sở hữu nhà nước nhưng hoạt động như một doanh nghiệp độc lập theo cơ chế thương mại.

Tại Đài Loan (Trung Quốc), giai đoạn 3 của sân bay Đào Viên (Taoyuan International Airport) đang xây dựng có số vốn đầu tư 2,3 tỷ đô la Mỹ, theo mô hình PPP, nhiều tiện ích dịch vụ đều có sự tham gia của khối tư nhân.

Tại hội thảo “Đột phá trong cải cách thể chế để kinh tế tư nhân bứt phá” về các công trình hạ tầng trọng điểm có sự tham gia của khối tư nhân, TS Cấn Văn Lực, cho rằng, doanh nghiệp tư nhân đáp ứng bốn tiêu chí: công nghệ và kỹ thuật, phương án tài chính, quản trị vận hành, kiểm soát rủi ro có thể tham gia.

Hạ tầng sân bay là bộ mặt của một quốc gia - nơi du khách, nhà đầu tư và thế giới tiếp xúc đầu tiên khi tới Việt Nam. Các quốc gia phát triển đều có một công thức chung phát triển hạ tầng: kết hợp giữa quyền kiểm soát chiến lược của nhà nước với năng lực triển khai, thương mại hóa và vận hành linh hoạt của tư nhân. Đây là mô hình đáng tham khảo khi phát triển sân bay, cảng biển, logistics theo hướng hiện đại, hiệu quả và bền vững - nhất là khi ngân sách công đang chịu áp lực lớn bởi các mục tiêu an sinh giáo dục và quốc phòng.    

Ở Việt Nam, sự nhập cuộc của tư nhân, điển hình như tập đoàn Masterise trong lĩnh vực hạ tầng đã thổi làn gió mới, sự nhạy bén thị trường và quyết tâm bứt phá. Nếu được trao cơ hội, doanh nghiệp tư nhân Việt Nam có thể trở thành lực đẩy chiến lược giúp Việt Nam thu hẹp khoảng cách hạ tầng, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và bước vào kỷ nguyên phát triển mới.