Vì sao nhiều người trẻ bị sốt xuất huyết nặng?

Thông tin được BSCKI Trần Nguyễn Hoàng Tú, Phó trưởng phòng Chỉ đạo tuyến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM trình bày trong cuộc họp khu vực về đáp ứng kiểm soát dịch bệnh sốt xuất huyết, các bệnh truyền nhiễm lưu hành tại khu vực phía Nam.

Báo cáo của Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM về tình hình dịch bệnh 7 tháng đầu năm 2025 cho thấy số ca sốt xuất huyết nặng điều trị tại đơn vị này tiếp tục gia tăng, đặc biệt ở nhóm người lớn và người cao tuổi trên 60 tuổi.

Trong 3.169 ca nội trú, gần 20% thuộc nhóm nặng, trong đó khoảng 3/4 là thể sốc nặng và hơn 3% là thể xuất huyết nặng, suy đa tạng hoặc phối hợp cả ba. Tỷ lệ ca nặng đã tăng từ hơn 17% năm ngoái lên gần 20% chỉ trong 7 tháng đầu năm nay.

Suy gan, suy thận vì có bệnh nền trước khi mắc sốt xuất huyết

Trường hợp đầu tiên là một nam thanh niên 28 tuổi, bị béo phì và từng mắc sỏi thận. Ban đầu, anh chỉ có các triệu chứng nhẹ như sốt và mệt mỏi. Nhưng đến ngày thứ 4, cơ thể xuất hiện dấu hiệu cảnh báo và sang ngày thứ 5, bệnh nhân rơi vào tình trạng sốc: huyết áp tụt, máu cô đặc.

Dù đã được truyền dịch ở bệnh viện địa phương, khi chuyển lên tuyến trên, tình trạng đã xấu đi nhanh chóng. Gan và thận tổn thương nặng, tay có cục máu đông lớn kèm toan chuyển hóa. Dù được thở máy, truyền máu, lọc máu và điều trị tích cực, các cơ quan không hồi phục, bệnh nhân không qua khỏi sau 13 ngày nhập viện.

Bệnh nhân thứ hai là nam 44 tuổi, có tiền sử béo phì, tăng huyết áp và từng mắc sốt xuất huyết 10 năm trước. Anh được phát hiện máu cô đặc từ sớm và chống sốc ngay tại bệnh viện quận.

Tuy nhiên, khi tới Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM, gan và thận đã tổn thương nghiêm trọng. Vài ngày sau, bệnh nhân bị xuất huyết nặng, bao gồm xuất huyết não. Đi kèm với đó là tình trạng tụt huyết áp, rối loạn đông máu nặng và suy gan khiến bệnh nhân không qua khỏi.

Ca thứ ba là nữ bệnh nhân 35 tuổi, có bệnh tiểu đường và từng điều trị trầm cảm. Cô bị sốc sốt xuất huyết và phải truyền dịch liên tục trong 4 ngày đầu mắc bệnh ở tuyến dưới.

Khi chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM, bệnh nhân đã trong tình trạng hôn mê sâu, huyết áp không đo được, suy đa cơ quan. Chỉ sau hơn một ngày điều trị tích cực, cô đã tử vong.

Theo bác sĩ Tú, phân tích ba trường hợp tử vong điển hình gần đây cho thấy nhiều điểm tương đồng đáng chú ý.

Các bệnh nhân đều là người trưởng thành, có bệnh nền hoặc yếu tố cơ địa bất lợi như dư cân, béo phì, tăng huyết áp, đái tháo đường.

Theo y văn, béo phì làm tăng gấp 3 nguy cơ sốt xuất huyết nặng so với người bình thường, trong khi các bệnh nền tim mạch, gan, thận, chuyển hóa cũng khiến tình trạng bệnh diễn tiến nhanh và phức tạp hơn.

Một điểm chung khác là các bệnh nhân thường rơi vào sốc sớm (ngày 4 hoặc cuối ngày 3 của bệnh).

Tổn thương đa tạng, đặc biệt gan và thận, xuất hiện rất sớm là điểm chung nổi bật. Trên 90% bệnh nhân người lớn bị suy gan trong giai đoạn nặng, đôi khi chỉ sau 4 ngày khởi phát bệnh.

Trong cả ba trường hợp được nêu, suy gan và suy thận vô niệu xuất hiện ngay khi nhập viện tuyến cuối, kèm theo rối loạn đông máu, toan chuyển hóa nặng và hầu như không cải thiện dù đã điều trị tích cực, lọc máu, truyền máu.

Tại sao sốt xuất huyết dễ diễn tiến nặng ở người trẻ?

Theo BSCKII Trương Ngọc Trung, Trưởng khoa Cấp cứu - Hồi sức tích cực - Chống độc người lớn, không ít ca sốt xuất huyết nặng rơi vào nhóm người trẻ, có sức khoẻ tốt. Đây là một thực tế đáng báo động.

Sốt xuất huyết rất dễ nhầm lẫn với các bệnh nhiễm siêu vi thông thường. Điều này dẫn đến điều trị trễ hoặc điều trị sai cách, người bệnh chỉ vào bệnh viện khi bệnh đã vào giai đoạn nguy hiểm, có biến chứng phức tạp. Lúc này, việc cứu chữa sẽ khó khăn hơn nhiều

"Người trẻ thường nghĩ rằng hệ miễn dịch tốt sẽ giúp họ lướt qua bệnh nhẹ nhàng. Nhưng thực tế, bệnh sốt xuất huyết có thể diễn tiến nặng trên chính những người trẻ, khoẻ.

Chính hệ miễn dịch quá mạnh mẽ có thể trở thành con dao hai lưỡi, gây ra "cơn bão cytokin" làm tổn thương thành mạch, dẫn đến thoát huyết tương, sốc, tổn thương các cơ quan", bác sĩ Trung phân tích. 

Giai đoạn nguy hiểm của sốt xuất huyết Dengue thường rơi vào ngày thứ 3 đến ngày thứ 7 của bệnh, khi bệnh nhân thường đã hạ sốt. Lúc này, tâm lý “hết sốt là khỏi bệnh” khiến nhiều người mất cảnh giác, trong khi đây chính là thời điểm các biến chứng nguy hiểm nhất có thể xảy ra.

Khi nghi ngờ mắc sốt xuất huyết, người dân cần sớm đi khám để được chẩn đoán, điều trị kịp thời, tuyệt đối không tự ý đi truyền dịch vì có thể làm tình trạng bệnh phức tạp hơn.

Trong trường hợp xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo, người bệnh cần được đưa vào bệnh viện để theo dõi sát sao để tránh biến chứng xảy ra bất ngờ. Các triệu chứng bao gồm mệt mỏi, li bì, vật vã; đau bụng; nôn ói nhiều; xuất huyết (chảy máu cam, chảy máu chân răng, nôn ra máu, đi tiêu phân đen).

Ngoài ra, biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất vẫn là chủ động phòng tránh sốt xuất huyết bằng các biện pháp phòng ngừa muỗi đốt, diệt muỗi, diệt lăng quăng, dọn dẹp nơi ở thông thoáng và tiêm vaccine.