Bộ trưởng Y tế: “50% thuốc bán qua mạng có thể là giả”

Nhận định này được Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan đưa ra tại phiên giải trình về việc phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả, sáng 21/8.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường) đặt câu hỏi cho Tư lệnh ngành Y tế về tình trạng thuốc giả tại Việt Nam và dự báo xu hướng cũng như giải pháp cho vấn nạn này trong giai đoạn tới.

Trả lời, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan khẳng định không có quốc gia nào "miễn nhiễm" với vấn nạn thuốc giả.

Dẫn số liệu của Tổ chức Y tế thế giới, bà Lan cho biết ước tính 10% thuốc tại các nước thu nhập thấp hoặc trung bình là kém chất lượng hoặc giả mạo.

Đáng lưu ý, theo Bộ trưởng Y tế, tỷ lệ thuốc giả, kém chất lượng có thể lên đến 50% đối với thuốc bán qua mạng. “Đây là thông tin để có thể tìm giải pháp cần phải tập trung chống các loại thuốc giả”, bà Lan nhận định.

Bộ trưởng Y tế phân tích thêm, thuốc giả ở các nước kém phát triển, thu nhập thấp, thường gồm rất nhiều loại, trong đó tập trung vào thuốc phòng, chống các bệnh mãn tính như tim mạch, ung thư, kháng sinh… Các loại thuốc giả này vì thế thường dẫn đến hậu quả rất nghiêm trọng.

Đưa ra giải pháp khắc phục thực trạng này, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết Bộ Y tế đã tham mưu xây dựng luật và triển khai nhiều giải pháp.

Cụ thể, 100% các lô vaccine và sinh phẩm đều được Viện Kiểm nghiệm vaccine và sinh phẩm quốc gia kiểm tra, đạt yêu cầu mới được cấp giấy chứng nhận xuất xưởng.

Đối với các loại thuốc khác, bà Lan nhấn mạnh cũng phải đảm bảo 100% đạt tiêu chuẩn mới được xuất xưởng. Cùng với đó, thuốc trong quá trình lưu thông phải được cơ quan quản lý chất lượng Nhà nước lấy mẫu ngẫu nhiên để kiểm tra chất lượng tại các cơ sở kiểm nghiệm Nhà nước.

Bộ trưởng Y tế cho biết thêm, hàng năm, các đơn vị y tế đã lấy mẫu kiểm nghiệm với 38.000 mẫu thuốc. Tỷ lệ thuốc không đạt chất lượng, thuốc giả những năm gần đây chỉ còn dưới 2%. Cụ thể, năm 2024, tỷ lệ không đạt chất lượng là 0,45%, còn tỷ lệ thuốc giả là dưới 0,1%.

Theo dự báo của Tư lệnh ngành Y, tình trạng thuốc giả ở Việt Nam vẫn có xu hướng gia tăng thời gian tới, bởi hiện nay các sàn thương mại điện tử, mua bán giao dịch qua điện tử rất lớn. Như Tổ chức Y tế Thế giới đánh giá, 50% số giao dịch điện tử là thuốc giả hoặc có nguy cơ là thuốc giả. Do đó, Bộ Y tế xác định đây là đối tượng nguy cơ cao, cần phối hợp các bộ, ngành liên quan để có giải pháp tập trung.

Bộ trưởng Y tế cho biết, hiện thị trường dược phẩm của Việt Nam khoảng 7-10 tỷ USD nên nhiều doanh nghiệp làm ăn phi pháp coi đây là “cơ hội”. Vì thế, cần tăng cường quản lý chất lượng từ sản xuất, lưu thông, phân phối đến bán lẻ để phòng, chống thuốc giả.

Cũng đề cập vấn đề thuốc giả, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa (Ủy viên Ủy ban Văn hóa và Xã hội) nêu bất cập khi người tiêu dùng thiếu công cụ để tự kiểm tra tính xác thực của thuốc, đặc biệt là trong bối cảnh thuốc giả rất tinh vi.

Ông Nghĩa đề nghị Bộ trưởng Y tế đưa ra giải pháp để phát triển các ứng dụng và hệ thống truy vấn công khai giúp người dân dễ dàng tra nguồn gốc và tính hợp pháp của thuốc trước khi mua.

Đồng tình với quan điểm này, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan thừa nhận người mua thuốc hiện nay chủ yếu quan sát bao bì, mẫu mã nhưng thiếu công cụ để truy xuất nguồn gốc.

Bà cho biết Bộ Y tế đang cập nhật các thông tin liên quan đến thuốc giả trên website của Bộ Y tế, Cục Quản lý dược hay ứng dụng việc cảnh báo sớm, tăng cường tuyên truyền trên phương tiện thông tin đại chúng để hỗ trợ người dân nắm bắt các nội dung liên quan đến tình hình thuốc giả.

"Chúng tôi khuyến cáo người dân khi mua thuốc phải mua theo đơn, hoặc mua ở các cơ sở uy tín như nhà thuốc bệnh viện, đơn vị đã được cấp phép, các cơ sở quản lý theo chuỗi, vì chất lượng thuốc ở đây được quản lý rất chặt chẽ. Còn các cơ sở bán lẻ hoặc mua qua người này người kia, phải hết sức cảnh giác", Bộ trưởng Y tế khuyến cáo.