Dự kiến chỉ bán xăng E10 từ 2026, Bộ Công Thương chuẩn bị ra sao?

Tại hội thảo về phát triển nhiên liệu sinh học trong thời kỳ mới do Bộ Công Thương tổ chức ngày 27/8, ông Nguyễn Hồng Diên - Bộ trưởng Bộ Công Thương - cho biết đến nay, xăng E10 đã được cung cấp thí điểm tại một số thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM, Hải Phòng và bước đầu ghi nhận sự quan tâm tích cực từ người tiêu dùng.

Các doanh nghiệp đầu mối như Petrolimex, PV Oil, Saigon Petro… đã sẵn sàng về hạ tầng phối trộn và phân phối, bảo đảm cung ứng xăng E10 đồng bộ từ ngày 1/1/2026 trên phạm vi cả nước.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cho rằng để hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhiên liệu sinh học thay thế hoàn toàn cho xăng khoáng, cần vượt qua những thách thức lớn về công nghệ, chính sách và thị trường. Đồng thời, năng lực sản xuất nhiên liệu sinh học trong nước còn hạn chế, hiện mới đáp ứng được khoảng 40% nhu cầu, phần còn lại phải nhập khẩu từ Mỹ, Brazil và các đối tác quốc tế.

Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về mở rộng vùng nguyên liệu, nâng công suất sản xuất ethanol, xây dựng cơ chế, chính sách đủ mạnh, khả thi để khuyến khích sản xuất, nhập khẩu và dự trữ chiến lược nhiên liệu sinh học.

TS Đào Duy Anh, Phó cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) cho biết nhiên liệu sinh học (xăng sinh học E5) đã được đưa ra thị trường từ năm 2018.

Tuy vậy, đến nay, tiêu thụ xăng E5 RON92 giảm mạnh, chỉ còn 21% thị phần (năm 2024). Một số tỉnh thành như Đồng Nai, TPHCM, Hà Nội ghi nhận E5  RON 92 bán ra chỉ chiếm dưới 20% lượng xăng tiêu thụ.

"Một trong những khó khăn lớn nhất trong việc phát triển và tiêu thụ xăng sinh học hiện nay là tâm lý người tiêu dùng. Nhiều người dân vẫn còn e ngại về chất lượng của loại nhiên liệu này, nhất là khi sử dụng cho các phương tiện đời mới, xe máy và ô tô cao cấp", ông nhìn nhận.

Bên cạnh đó, ông Đào Duy Anh cho rằng chênh lệch giá bán giữa xăng E5 RON92 và RON 95 chỉ dao động 400-800 đồng/lít, mức giảm chưa đủ hấp dẫn để khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng.

Về mặt chính sách, các cơ chế tài chính, ưu đãi thuế và hỗ trợ tín dụng dành cho nhiên liệu sinh học vẫn còn nhiều hạn chế, chưa tạo được động lực mạnh mẽ cho doanh nghiệp và người tiêu dùng...

"Đặc biệt, đến nay vẫn chưa có một chiến dịch truyền thông rộng khắp, thống nhất dẫn đến người tiêu dùng hiểu sai về tính tương thích với động cơ và độ an toàn của E5, E10", lãnh đạo Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công nhìn nhận.

Ông Gabriel Ho, Trung tâm nhiên liệu xanh toàn cầu cho rằng, chuỗi cung ứng nhiên liệu của Việt Nam đang ở giai đoạn chuyển đổi then chốt khi chính phủ chuẩn bị chuyển từ xăng E5 (5% ethanol) sang xăng E10 (10% ethanol) trên toàn quốc.

Do đó, việc đảm bảo hạ tầng phân phối có thể xử lý lượng nhập khẩu và pha trộn ethanol quy mô lớn đóng vai trò rất quan trọng để triển khai xăng E10 thành công.

Quá trình chuyển đổi này đòi hỏi phải đánh giá và nâng cấp các cảng, kho cảng và kho chứa khắp miền Bắc, miền Trung và miền Nam để sẵn sàng triển khai ethanol. Cả mạng lưới thuộc sở hữu nhà nước (Petrolimex, PV Oil) và các cơ sở tư nhân đều đóng vai trò quan trọng trong hoạt động nhập khẩu, lưu trữ và pha trộn ethanol.

Ở góc độ doanh nghiệp triển khai, ông Nguyễn Quang Dũng - Phó tổng giám đốc Petrolimex - nói, trong quá trình triển khai bán thí điểm xăng E10 doanh nghiệp chưa ghi nhận phản ánh từ người tiêu dùng về chất lượng xăng E10.

Ông Dũng đề xuất quy định mức thuế bảo vệ môi trường trên 1 lít xăng sinh học bán ra. Bên cạnh đó, đề xuất điều chỉnh đưa mức thuế suất đối với xăng nền để pha chế xăng sinh học về mức 7%.

"Đề nghị liên Bộ xây dựng phương án tính toán và ban hành định mức chi phí kinh doanh đối với mặt hàng xăng E10 đảm bảo phản ánh đầy đủ các khoản chi phí và có tính khuyến khích các thương nhân kinh doanh xăng dầu tham gia sản xuất, kinh doanh xăng E10", ông đề xuất.