Mỹ và Trung Quốc tái khởi đầu đàm phán hạt nhân sau 5 năm

Tên lửa Trung Quốc trong một sự kiện duyệt binh (Ảnh minh họa: Reuters).

Reuters dẫn lời 2 thành viên phái đoàn Mỹ đưa tin, nước này và Trung Quốc được cho đã tổ chức hoạt động đàm phán bán chính thức về vũ khí hạt nhân hồi tháng 3, sau 5 năm gián đoạn.

Học giả David Santoro, người tổ chức cuộc đàm phán Track II của Mỹ, đã lần đầu chia sẻ với Reuters về cuộc thảo luận này.

Khái niệm Track II ám chỉ những biện pháp ngoại giao bên ngoài kênh chính thức của các chính phủ. Hoạt động này thường có sự tham gia của các học giả, cựu quan chức, nhà báo, thương nhân tham gia. Trong khi đó, kênh Track I ám chỉ các cuộc đối thoại chính thức giữa các quan chức cấp cao.

Ông Santoro cho biết, trong cuộc đàm phán, phía Trung Quốc đã khẳng định sẽ không xử lý vấn đề Đài Loan bằng vũ khí hạt nhân.

Trung Quốc luôn coi Đài Loan là lãnh thổ không thể tách rời, cần phải được thống nhất bằng mọi giá, kể cả dùng vũ lực.

Trong sự kiện, phái đoàn Mỹ có khoảng 6 người, bao gồm cựu quan chức, học giả. Họ đã thảo luận với phía Trung Quốc trong 2 ngày tại Thượng Hải.

Trong khi đó, Bắc Kinh đã cử một phái đoàn gồm các học giả và nhà phân tích, trong đó có một số cựu sĩ quan Quân đội Giải phóng Nhân dân.

Một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết cuộc đàm phán Track II có thể mang lại lợi ích. Người phát ngôn cho biết Bộ Ngoại giao Mỹ đã không tham gia vào cuộc đàm phán hồi tháng 3 mặc dù họ biết về sự kiện. 

Quan chức Mỹ cũng nhấn mạnh, những cuộc thảo luận như vậy không thể thay thế các cuộc đàm phán chính thức.

Các cuộc thảo luận bán chính thức giữa 2 cường quốc có vũ khí hạt nhân diễn ra trong bối cảnh Mỹ và Trung Quốc đang gia tăng căng thẳng vì những bất đồng trong nhiều lĩnh vực.

Mỹ - Trung đã nối lại đàm phán Track I vào tháng 11 năm ngoái về vấn đề vũ khí hạt nhân nhưng hoạt động thương lượng đã đình trệ từ đó tới nay.  

Trong khi đó, các hoạt động đàm phán Track II giữa 2 nước về vũ khí hạt nhân đã không được tổ chức sau khi chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump rút nguồn tài trợ vào năm 2019.

Sau đại dịch Covid-19, các cuộc thảo luận bán chính thức đã được nối lại về vấn đề an ninh và năng lượng rộng hơn, nhưng chỉ có cuộc họp ở Thượng Hải hồi tháng 3 đề cập chi tiết về vũ khí hạt nhân.

Chuyên gia Santoro cho rằng, 2 bên đều không hài lòng về cuộc thảo luận bán chính thức mới nhất nhưng họ đã thấy có lý do để tiếp tục đàm phán. Ông nói thêm rằng nhiều cuộc thảo luận đã được lên kế hoạch vào năm 2025.

Trong khi đó, nhà phân tích William Alberque của tổ chức Henry Stimson, nhận định rằng các cuộc đàm phán Track II rất hữu ích vào thời điểm quan hệ Mỹ-Trung đang căng thẳng.