Trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học và Công nghệ VinFuture 2024, sinh viên và giảng viên tại trường Đại học Giao thông Vận tải đã có cơ hội giao lưu với Giáo sư Leslie Valliant (Trường Kỹ thuật và Khoa học Ứng dụng, Đại học Harvard) và Giáo sư Soumitra Dutta (Trường Kinh doanh Said, Đại học Oxford).
Nội dung cuộc thảo luận giao lưu xoay chủ đề về cơ hội, thách thức và cách Việt Nam có thể dẫn đầu xu hướng AI trong lĩnh vực giáo dục.
Hai vị giáo sư chụp ảnh kỷ niệm với các chuyên gia trong ngành và giảng viên tại trường Đại học Giao thông Vận tải (Ảnh: VinFuture)
"Nút thắt" trong quá trình học hỏi của AI
Giáo sư Leslie Valliant khẳng định vai trò của nhà toán học Alan Turing, người đặt nền móng cho khoa học máy tính với luận điểm rằng mọi tính toán của não người đều có thể được mô phỏng bởi máy móc.
Trí tuệ nhân tạo (AI) trong những năm qua đã phát triển vượt bậc, đạt được những tiến bộ đáng kể, từ nhận diện hình ảnh đến dịch ngôn ngữ.
Tuy nhiên, theo Giáo sư Leslie, AI vẫn chưa thể thực hiện được việc "giáo dục" theo nghĩa tổng quát. Giáo dục chính là yếu tố khác biệt cốt lõi của con người so với các loài khác, khả năng này bao gồm ba thành phần chính:
Học từ kinh nghiệm: Con người có thể nhận biết và tổng quát hóa từ các ví dụ cụ thể, máy học có thể học tương tự điều này.
Áp dụng kiến thức được học tập: Không chỉ ghi nhớ thông tin, con người còn suy luận và sáng tạo.
Học qua giảng dạy: Đây là yếu tố mà AI hiện nay chưa thể đạt tới, vì máy móc thiếu khả năng hiểu và áp dụng tri thức một cách linh hoạt.
Bổ sung ý kiến, Giáo sư Soumitra Dutta mô tả sự phát triển của các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) như một cuộc cách mạng trong giáo dục, tương tự như việc chuyển đổi từ xe ngựa kéo sang ô tô trong lịch sử. Các ứng dụng như Khan Amigo của Khan Academy đã chứng minh AI có thể hướng dẫn học sinh hiệu quả.
Ví dụ như việc ứng dụng Khan Amigo không đưa ra câu trả lời trực tiếp; thay vào đó, ứng dụng hướng dẫn người học thông qua quá trình tư duy.
"Nếu bạn hỏi "6 chia 2 bằng bao nhiêu?", ứng dụng sẽ không trả lời ngay là 3. Thay vào đó, Khan Amigo sẽ hướng dẫn bạn suy nghĩ về phép chia, về các nguyên tắc toán học, giống như cách một người thầy thực sự làm", Giáo sư Soumitra giải thích.
Ông cũng đưa ra lời cảnh báo, dù AI đang tiệm cận độ phức tạp của não người, nhưng ngay cả chúng ta còn chưa thực sự hiểu hết về cách mà não bộ và trí thông minh của con người hoạt động, sự phát triển của các mô hình ngôn ngữ lớn đang gặp phải một thách thức.
Để AI đạt được "khả năng giáo dục", chúng ta cần một bước đột phá trong việc định nghĩa và mô phỏng trí thông minh, đồng thời sự phát triển của công cụ mạnh mẽ và sự hiểu biết sâu sắc về bản chất nhận thức của con người.
Cần một Việt Nam táo bạo theo lối riêng
Giáo sư Soumitra nhận định, với dân số trẻ và tốc độ tăng trưởng nhanh, Việt Nam có những cơ hội lớn để ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục.
"Hãy mạnh dạn, táo bạo và tham vọng. Đừng coi Harvard hay Oxford là hình mẫu trong tất cả mọi thứ. Hãy học hỏi một phần phù hợp và sáng tạo mô hình giáo dục riêng.
Các sáng kiến đột phá thường đến từ những trường đại học ít danh tiếng hơn, như Southern New Hampshire University hay Western Governors University tại Mỹ, thay vì từ các trường top đầu", Giáo sư Soumitra cho biết.
AI có thể thay đổi căn bản mô hình giáo dục đại học tại Việt Nam, thay vì chỉ đào tạo 30.000 sinh viên, một trường đại học có thể sử dụng hỗ trợ viên AI để mở rộng quy mô lên đến hàng triệu sinh viên, như cách Khan Academy đã làm.
Đây không chỉ là cơ hội đổi mới mô hình mà còn thúc đẩy sự phát triển kinh tế và xã hội của cả quốc gia.
Tuy nhiên, Việt Nam cũng không thể tránh khỏi những rào cản và thách thức, Giáo sư Leslie cảnh báo: "Hiệu quả của AI phụ thuộc hoàn toàn vào cách nó được đào tạo. Nếu thiếu kiểm soát, AI có thể mang lại rủi ro lớn".
Theo Giáo sư Soumitra, việc áp dụng đổi mới đột phá như AI đòi hỏi sự thay đổi từ gốc rễ văn hóa giáo dục, đây là điều vốn không dễ dàng.
Nhìn chung, trong tương lai, cả hai giáo sư đều đồng ý rằng sự phát triển của AI có thể vượt xa dự đoán hiện tại. Việt Nam cần tiếp cận AI với tư duy cởi mở, coi đây không chỉ là công cụ mà còn là động lực thúc đẩy đổi mới.
Giáo sư Leslie chia sẻ, "Con người không mạnh nhất, cũng không nhanh nhất, nhưng nhờ khả năng học hỏi và sáng tạo, chúng ta đã xây dựng nên nhiều nền văn minh không đối thủ".
Nếu AI có thể đạt được khả năng giáo dục như con người, nhân loại sẽ bước vào một kỷ nguyên mới, nơi cơ hội và thách thức đan xen.
Elon Musk đề xuất cách thức phát triển AI mới có thể gây nguy hiểmTỷ phú công nghệ Elon Musk, nhà sáng lập của công ty trí tuệ nhân tạo xAI, vừa đưa ra một thông tin gây sốc về quá trình huấn luyện và đào tạo các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI)."Chúng ta hiện đã khai thác hết lượng kiến thức của con người trong việc huấn luyện và đào tạo AI. Điều này cơ bản đã xảy ra từ năm ngoái," Elon Musk trả lời trong một bài phỏng vấn được phát trực tiếp trên mạng xã hội X vào ngày 9/1.Các mô hình AI như GPT-4, Gemini, Grok hay Llama… được huấn luyện dựa vào lượng lớn dữ liệu được thu thập từ Internet, từ các tạp chí khoa học, các nghiên cứu đã được công bố, dữ liệu người dùng trên mạng xã hội…Elon Musk đề xuất sử dụng dữ liệu của AI để huấn luyện AI, nhưng điều này tiềm ẩn nhiều nguy cơ (Ảnh minh họa:...
Nhiều sản phẩm đồ công nghệ đang hưởng ưu đãi lớn dịp cuối năm (Ảnh: Trung Nam).Trong năm qua, biến động nền kinh tế đã tác động đến khả năng tiêu dùng của người dân.Dịp Tết, nhiều khách hàng có thể thận trọng hơn khi đưa ra các quyết định mua sắm. Nắm bắt tâm lý đó, các hệ thống bán lẻ đã đưa ra các chương trình ưu đãi, tặng quà đến người dùng để kích cầu và tri ân khách hàng.Khảo sát của phóng viên báo Dân trí cho thấy, nhiều hệ thống bán lẻ đã bắt đầu tung ra những chương trình ưu đãi để kích cầu, đồng thời tri ân người dùng nhân dịp năm mới Ất Tị đang đến gần.Điện thoại giảm 1-3 triệu đồngCác sản phẩm công nghệ như điện thoại, chuột, máy tính, tai nghe hay đồng hồ thông minh nhận được nhiều khuyến mãi, đi kèm với các chương trình quà tặng. Đối với dòng sản phẩm điện thoại, iPhone 16 se...
Em gái Annie Altman của CEO OpenAI Sam Altman đã đệ đơn kiện lên tòa án, cáo buộc anh trai mình thường xuyên lạm dụng tình dục cô trong khoảng thời gian từ năm 1997 đến 2006.Trong đơn kiện gửi lên Tòa án Quận Missouri, Annie Altman cáo buộc anh trai thường xuyên lạm dụng tình dục cô tại nhà riêng của gia đình ở thành phố Clayton, bang Missouri từ khi Annie mới 3 tuổi và Sam 12 tuổi.Đơn kiện cũng cho biết các hành vi lạm dụng tình dục diễn ra "vài lần mỗi tuần", với mức độ ngày càng nghiêm trọng."Hậu quả trực tiếp và gần nhất của các hành vi tấn công tình dục nói trên đã khiến nguyên đơn trải qua sự tổn thương cảm xúc nghiêm trọng, đau khổ tinh thần và trầm cảm. Điều này dự kiến sẽ kéo dài trong tương lai", đơn kiện viết.Trước khi đưa sự việc ra tòa, Annie Altman đã nhiều lần chia sẻ công k...