Abrams tái xuất chiến trường Ukraine: Khó làm thay đổi cuộc chơi

Chín tháng sau khi Australia cam kết viện trợ 49 chiếc M-1A1 Abrams loại biên cho Ukraine, lô xe tăng đầu tiên do Mỹ sản xuất đã được vận chuyển tới Ukraine.

Những hình ảnh được Bộ Quốc phòng Australia công bố cuối tuần qua cho thấy các xe tăng nặng 69 tấn, thuộc thế hệ những năm 2000, đang được chất lên tàu. Hình ảnh khác cho thấy một số xe tăng đang được vận chuyển bằng tàu hỏa, dường như đang trên đường tới Ukraine sau khi cập cảng ở Đức.

Lô Abrams này là sự bổ sung đáng giá cho kho vũ khí của Ukraine. Trước đó, 31 xe M-1A1 do Mỹ cam kết viện trợ từ năm 2023 đã bị hao hụt đáng kể, khi ít nhất 22 chiếc bị Nga phá hủy, thu giữ hoặc hỏng hóc.

49 chiếc Abrams mới, kết hợp với số còn sót lại từ lô 31 chiếc do Mỹ chuyển giao, có thể đủ để trang bị cho hai tiểu đoàn, mỗi tiểu đoàn theo lý thuyết gồm 31 xe tăng. Tuy nhiên, số Abrams từ Australia đến Ukraine trong bối cảnh lực lượng thiết giáp của nước này đang gặp nhiều xáo trộn.

Chỉ mới 9 tháng trước, quân đội Ukraine vẫn có 5 lữ đoàn xe tăng hoàn chỉnh: Lữ đoàn số 1, 3, 4, 5 và 17. Trên lý thuyết, mỗi lữ đoàn có 3 tiểu đoàn, mỗi tiểu đoàn 31 xe, tổng cộng 93 xe tăng mỗi lữ đoàn.

Điều đó khiến các lữ đoàn này trở thành lực lượng mạnh nhất trong quân đội Ukraine. Tuy nhiên, trên thực tế, Lữ đoàn xe tăng số 5 chỉ được thành lập đầy đủ vào năm nay, còn Lữ đoàn số 1 có thể là đơn vị duy nhất từng chiến đấu như một lữ đoàn hoàn chỉnh, với đầy đủ các tiểu đoàn và xe tăng.

Khi Tập đoàn quân hỗn hợp số 41 của Nga tiến về phía nam bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt vào năm 2022, lực lượng này nhanh chóng áp sát thành phố Chernihiv, cách biên giới khoảng 60km.

Tại đây, họ gặp phải Lữ đoàn xe tăng số 1 Ukraine và phía Kiev tuyên bố đã ngăn chặn lực lượng Nga kiểm soát Chernihiv.

Tính đến nay, đó là lần cuối cùng trong cuộc chiến mà một lữ đoàn xe tăng Ukraine chiến đấu với toàn bộ sức mạnh.

Kể từ đó, theo trang Militaryland chuyên theo dõi tổ chức lực lượng Ukraine, “các lữ đoàn xe tăng không còn hoạt động như những đơn vị cấp lữ đoàn hoàn chỉnh”.

Không chỉ vì Ukraine khó duy trì kho xe tăng lớn sau khi mất gần 1.200 chiếc do hỏa lực Nga, mà xe tăng cũng đang dần mất đi vai trò trên chiến trường, nơi đầy rẫy UAV cỡ nhỏ.

Nhóm phân tích Frontelligence Insight của Ukraine lý giải: “Thời gian giữa lúc bị phát hiện và bị tấn công ngày càng rút ngắn, do UAV trinh sát và tốc độ cao của các UAV cảm tử, đã tạo ra môi trường nguy hiểm cho các nền tảng thiết giáp truyền thống".

Ngay cả những xe tăng được mô tả là uy lực hàng đầu thế giới như Abrams cũng không là ngoại lệ. Khi Mỹ lần đầu viện trợ các cỗ máy bọc thép này cho Kiev, nhiều chuyên gia phương Tây và Ukraine lạc quan rằng chúng có thể làm thay đổi cuộc chơi và giúp Ukraine phản công hiệu quả.

Tuy nhiên, trên thực tế, Abrams đã tác chiến không được như kỳ vọng vì số lượng quá nhỏ, nguy cơ bị phá hủy lớn. Điều đó buộc Ukraine phải thay đổi cách vận hành xe tăng trong tác chiến hiện đại.

Kể từ cuối năm ngoái, Bộ Quốc phòng Ukraine đã bắt đầu cải tổ dần 5 lữ đoàn xe tăng, cắt giảm 2/3 số xe tăng, bổ sung xe chiến đấu bộ binh và chuyển đổi các đơn vị này thành “lữ đoàn cơ giới hạng nặng”.

Với việc cải tổ lữ đoàn xe tăng và điều chuyển tiểu đoàn xe tăng sang các lữ đoàn khác, cấu trúc lực lượng xe tăng của Ukraine có thể giảm một nửa trong năm nay, xuống dưới 1.000 chiếc.

Những xe tăng còn lại, được bọc giáp bổ sung để tăng cơ hội sống sót trước các đòn tấn công từ trên không, giờ đây dành phần lớn thời gian “trú ẩn” trong hầm hoặc nhà kho, tránh khỏi các UAV FPV luôn lượn lờ phía trên tiền tuyến. Các xe tăng hạng nặng này chỉ ló ra trong thời gian ngắn để bắn vài loạt vào mục tiêu từ xa, rồi nhanh chóng rút lui.

Chỉ có một lữ đoàn, Lữ đoàn Cơ giới số 47, từng vận hành các xe Abrams do Mỹ viện trợ. Nhiều khả năng đơn vị này sẽ tiếp nhận các xe tăng cũ từ Australia để bổ sung cho tiểu đoàn thiết giáp của mình.

Dù Abrams được chuyển giao cho đơn vị nào, giới quan sát Ukraine cảnh báo rằng chúng sẽ không thể đóng vai trò chủ lực trong chiến đấu, đơn giản vì cục diện chiến sự đã khác.